Najbardziej reprezentacyjna i bez wątpienia najważniejsza ulica Łodzi, a jednocześnie najdłuższy deptak w Polsce. Jest uznawana głównie za ulicę handlową, ponieważ mieści się przy niej wiele sklepów (także najbardziej uznanych marek), ale jest też świetnym miejscem do spędzania czasu: na Piotrkowskiej można też znaleźć ponad 100 pubów, kawiarni i restauracji posiadających własne ogródki, muzea, galerie sztuki, skwery i jak na razie jedyny w Łodzi Woonerf, podwórzec który zajmuje część ul. 6-go Sierpnia. Znajduje się przy niej kilkadziesiąt zabytkowych kamienic, pałace i wille fabrykantów, łódzka katedra pod wezwaniem św. Stanisława Kostki, okazały ewangelicki kościół św. Mateusza, oraz (w pałacu Heinzla) siedziba Urzędu Miasta i Urzędu Wojewódzkiego. Jej wyjątkowy charakter sprawił, że w całości wpisana jest do rejestru zabytków.

Na deptaku ustawiono rzeźby tworzące Galerię Wielkich Łodzian: jedną z nich jest słynna „ławeczka Tuwima”, inną „pomnik lampiarza”, ustawiony w miejscu gdzie zapłonęła pierwsza łódzka latarnia. Tu znajduje się Aleja Gwiazd, która prezentuje najwybitniejsze postacie Łodzi filmowej, nazywanej czasem Holly-Łódź. Przy deptaku, w dawnej fabryce Ramisha powstała OFF Piotrkowska – najmodniejszy dziś punkt na kulturalnej mapie miasta, w którym swoje podwoje otworzyły pracownie projektantów mody, architektów, twórców designu, w którym działają znane kluby muzyczne, restauracje, ale też przestrzenie wystawiennicze, sale prób, showroomy, concept store i niszowe klubokawiarnie.

             
fot. P. Wojtyczka (Urząd Miasta Łodzi)                    fot. P. Wojtyczka (Urząd Miasta Łodzi)                     fot. M. Kawczyński (Urząd Miasta Łodzi)   

Jeden z niewielu w Polsce zachowanych w zasadzie niezmienionym stanie dziewiętnastowiecznych kompleksów tego typu. Należał w całości do Karola Scheiblera drugiego (po Leopoldzie Kronenbergu) najbogatszego Polaka w zaborze rosyjskim. Księży Młyn określany jest jako „zespół rezydencjonalno-mieszkalno-fabryczny” i stanowi prawdziwe miasto w mieście: w jego skład wchodzą dwa pałace (wspaniała, neorenesansowa willa E. Herbsta otoczonej ogrodem, oraz pałac Karola Scheiblera – dziś siedziba jedynego w Polsce Muzeum Kinematografii), zespół fabryczny liczący kilkanaście budynków, m. in. unikalną, secesyjną gazownię i monumentalną tkalnię (w której mieszczą się dziś luksusowe lofty), oraz osiedle domów robotniczych, w Łodzi nazywanych famułami. Na osiedlu znajdowało się wszystko, czego potrzebowali jego mieszkańcy, robotnicy z fabryki Scheiblera: sklep (tzw. konsum), szpital (dziś nosi imię Karola Jonschera, społecznika, który podobno przekonał Karola Scheiblera że bardziej opłaca się leczyć wykwalifikowanych robotników, niż wyrzucać chorych i na ich miejsce przyjmować nowych), szkoły, remiza straży pożarnej, gazownia, kino i park Źródliska, w którym znajduje się łódzka palmiarnia. Większość osiedla znajduje się między ul. Tymienieckiego, Przędzalnianą, Piotrkowską i Fabryczną. Księży Młyn jest obecnie poddawany gruntownej rewitalizacji - w dawne, pofabryczne budynki dziś zmieniają się nowoczesne biura, mieszkania, czy pracownie artystów.

    
fot. P. Wojtyczka (Urząd Miasta Łodzi)   

Pałac Scheiblera to jedna z najciekawszych łódzkich rezydencji – spokojna, wyważona fasada budynku kontrastuje z przepychem eklektycznych wnętrz, które (jako jedne z niewielu) zachowały się w niemal nienaruszonym stanie. Muzeum Kinematografii gromadzi eksponaty związane z Łodzią Filmową - działalnością Wytwórni Filmów Fabularnych i Wytwórnią Filmów Oświatowych i Studia Filmowego Semafor. W Łodzi nakręcono ponad 150 pełnometrażowych filmów fabularnych, oraz wiele filmów animowanych, czy dokumentalnych które na stałe wpisały się do polskiej kinematografii. Wśród eksponatów znajdują się liczne kostiumy, elementy dekoracji z najbardziej znanych polskich filmów, elementy wyposażenia sal kin (zabytkowe projektory i fotele), czy ekspozycja plakatów, prezentująca dokonania tzw „polskiej szkoły plakatu”.

       

fot. P. Wojtyczka (Urząd Miasta Łodzi)     fot. P. Buczek (Urząd Miasta Łodzi)

Dawne zakłady Izraela Poznańskiego, największego konkurenta Karola Scheiblera, w których dziś mieści się centrum handlowo-rozrywkowo-kulturalne. Dziewiętnastowieczny zespół fabryczny został poddany kompleksowej rewitalizacji, której rezultat wyróżniony został szeregiem nagród i wyróżnień. W nowoczesnej galerii handlowej znajduje się ponad 300 sklepów, restauracje, puby, dyskoteki, kręgielnia, ścianka wspinaczkowa, multikino, ale także teatr i muzeum fabryki, prezentujące historię tego wyjątkowego miejsca. Osobny budynek zajmuje Muzeum Sztuki ms2, prezentujące unikalną w skali Polski kolekcję sztuki nowoczesnej. We wchodzącym w skład kompleksu pałacu I. Poznańskiego - największej rezydencji fabrykanckiej w Polsce - swoją siedzibę ma Muzeum Miasta Łodzi. W centrum Manufaktury znajduje się rynek – miejsce licznych koncertów i imprez.

      
fot. M. Kawczyński (Urząd Miasta Łodzi)                                                                        fot. P. Buczek (Urząd Miasta Łodzi)

Z racji charakterystycznej bryły, nazywany jest „łódzkim Luwrem”, chociaż fasada pałacu utrzymana jest w stylu eklektycznym. Podobno kiedy Izraela Poznańskiego zapytano w jakim stylu ma być jego pałac odpowiedział: "Co to znaczy w jakim stylu? Mnie stać na wszystkie style!" Jest największym pałacem fabrykanckim nie tylko w Łodzi i największą tego typu rezydencją w Polsce. Na uwagę zasługuje pełen przepychu wystrój wnętrza, szereg pokojów poświęconych wybitnym łodzianom (m. in. Karolowi Dedeciusowi, Arturowi Rubinsteinowi, czy Julianowi Tuwimowi), oraz regularne wystawy dzieł sztuki organizowane przez pałacu Muzeum Miasta Łodzi. Warto też zaznaczyć, że w Łodzi znajduje się więcej willi i pałaców, niż w słynącej z tych zabytków Kotlinie Jeleniogórskiej. Na terenie miasta do dziś zachowało się 29 obiektów o typowo rezydencjonalnym charakterze uznanych za zabytkowe. Należy do nich doliczyć szereg obiektów mieszczących się w pobliżu miasta, jednak już za jego granicami.

    

                                                          fot. M. Kawczyński (Urząd Miasta Łodzi)                                                                               fot. P. Buczek (Urząd Miasta Łodzi)

Założone w 1930 r. jest jednym z najstarszych na świecie muzeów kolekcjonujących sztukę awangardową. Przyczynkiem do jego powstania była działalność grupy „a. r.”, tworzonej przez Władysława Strzemińskiego, Katarzynę Kobro i Henryka Stażewskiego, dzięki której powstała „Międzynarodowa Kolekcja Sztuki Nowoczesnej grupy „a.r.”, w skład której wchodziły najciekawsze dzieła powstałe we wszystkich chyba nurtach awangardy: kubizmu (np. Fernanda Légera, Louisa Marcoussisa), futuryzmu (Enrica Prampoliniego), dadaizmu (Kurta Schwittersa), surrealizmu (Maxa Ernsta, Kurta Seligmanna), formizmu (np. Leona Chwistka, Tytusa Czyżewskiego), „czystej formy” (Stanisława Ignacego Witkiewicza) czy unizmu (Władysława Strzemińskiego). Rozwój muzeum w okresie powojennym, oraz bieżąca działalność czynią z niego najprężniej działający ośrodek sztuki współczesnej w Polsce.

fot. D. Szymańska (Urząd Miasta Łodzi)

www.starycmentarz.org

Sąsiaduje z Manufakturą, jest jedynym w Polsce tak dużym (ponad 20ha) trójwyznaniowym cmentarzem. Podzielony na część prawosławną, katolicką i ewangelicką, obrazuje ideę „miasta czterech kultur”. Na terenie cmentarza znajduje się ponad 200 obiektów wpisanych do rejestru zabytków, kamieni nagrobnych, grobowców i mauzoleów. Do najważniejszych można zaliczyć przypominające bizantyjską świątynię mauzoleum Gojżewskich, leżące na granicy między częścią prawosławną a katolicką (Aleksandra Gojżewska była katoliczką, a Konstanty Gojrzewski był wyznania prawosławnego), neorenesansowe mauzoleum rodziny Heinzlów na części katolickiej, czy monumentalne, neogotyckie mauzoleum Karola Scheiblera leżące w części ewangelickiej. Na terenie cmentarza rośnie kilkadziesiąt drzew będących pomnikami przyrody, niektóre z nich liczą nawet 200 lat.

    
          

                                                                  fot. P. Wojtyczka  (Urząd Miasta Łodzi)                                                  fot. A. Wach (Urząd Miasta Łodzi)

Jedyne w Polsce muzeum podziemnych kanałów miejskich. Nazwa muzeum pochodzi od kształtu okrągłego kanału znajdującego się pod placem Wolności – „dętki” - który udostępniono zwiedzającym. Sieć wodno-kanalizacyjna w Łodzi została w zaprojektowana na przełomie XIX i XX w., (dziś liczy ponad 4 tyś. kilometrów!!) w kanale znajduje się wystawa dokumentująca jej interesującą historię. Jako ciekawostkę można podać fakt, że budynek w którym mieści się obecnie rektorat Uniwersytetu Łódzkiego pierwotnie był siedzibą łódzkich wodociągów.

   

 fot. M. Kawczyński (Urząd Miasta Łodzi)    

Ulokowane w dawnej fabryce Geyerów, pierwszej w Polsce mechanicznej przędzalni i tkalni bawełny. Budynek liczy tyle okien, ile dni ma rok kalendarzowy (jest ich 365), dodatkowe okno przypadające na dni przestępne zamontowano… w dachu. Nazywana jest „białą fabryką” z powodu koloru ścian, odróżniających ją od właściwie wszystkich łódzkich fabryk, zbudowanych z charakterystycznej czerwonej cegły. W jej wnętrzach mieści się Centralne Muzeum Włókiennictwa, jedyne w Polsce muzeum, które w swoich zbiorach gromadzi eksponaty z tej dziedziny. Na stałej ekspozycji muzeum podziwiać można choćby ubrania z XIX i XX w. wytwarzane w Łodzi, bogatą kolekcję tkanin domowego użytku, ale też narzędzia do produkcji tkanin (najstarsze liczą kilkaset lat) i kompletną tkalnię z przełomu XIX i XX w. Obok muzeum znajduje się Skansen Łódzkiej Architektury Drewnianej prezentujący historyczne budynki z terenu miasta, odrestaurowane z najwyższą starannością, które posiadają ponadto pełne wyposażenie. W skansenie można odwiedzić ewangelicki kościół z połowy XIX w., można przyjrzeć się warsztatowi drukarza, czy zobaczyć jak przygotowywano potrawy w „kuchni pani Goldbergowej”

   
 fot. M. Kawczyński (Urząd Miasta Łodzi)                                                            fot. P. Wojtyczka (Urząd Miasta Łodzi)

Największy Cmentarz Żydowski w Polsce i do niedawna największy w Europie (większy jest jedynie cmentarz w Berlinie), w całości wpisany jest do rejestru zabytków. Zajmuje obszar blisko 40 ha., szacuje się że pochowano na nim ponad 230 tysięcy osób. Znajduje się na nim największy w Polsce dom przedpogrzebowy, oraz imponujące mauzoleum Izraela Poznańskiego, uznawane za największy grobowiec żydowski na świecie. Na terenie cmentarza znajduje się też tzw pole gettowe, skrywające szczątki niemal 50 tys ofiar łódzkiego getta.

   

fot. T. Melka                                                                                  fot. A. Wach (Urząd Miasta Łodzi)

www.muzeumtradycji.pl

Stacja-pomnik upamiętniająca zagładę łódzkich Żydów. Łódzkie getto było zaraz po warszawskim największym gettem w Polsce, jako pierwsze zostało w pełni odizolowane, zaś zlikwidowano je jako ostatnie, w sierpniu 1944 r. W czasie okupacji była jedynym miejscem łączącym łódzkie getto ze światem zewnętrznym, to przez Radegast przychodziło surowcowe i żywnościowe zaopatrzenie getta, stąd też odchodziły towary wyprodukowane w getcie.To przez Radegast trafiali do niego nowi mieszkańcy, stąd też, podczas likwidacji odbierano transporty jadące do obozów zagłady.

   
fot. M. Kawczyński                                                                 fot. A. Wach (Urząd Miasta Łodzi)